ΕΛΑΣ

Ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (Greek People's Liberation Army) ήταν το στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ κατά την Ελληνική Αντίσταση στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και αποτέλεσε τη μεγαλύτερη οργάνωση ανταρτών στην ιστορία της Ελλάδας
Μετά την γερμανική κατοχή της Ελλάδας και μετά την εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετική Ένωση, το ΚΚΕ ήταν το πρώτο κόμμα που ζήτησε τη δημιουργία εθνικής αντίστασης ενάντια στην κατοχή των Γερμανών, δημιουργώντας έτσι το ΕΑΜ. Με τη σειρά του το ΕΑΜ, στις 16 Φεβρουαρίου 1942 δημιούργησε μια στρατιωτική οργάνωση, τον ΕΛΑΣ, ο οποίος βρίσκονταν στη διοίκηση του πρώτου. Αρχηγός του ΕΛΑΣ ήταν ο Άρης Βελουχιώτης, ο οποίος αρχικά δημιούργησε μια ομάδα ανταρτών εκπαιδευμένων σε ανταρτοπόλεμο, οι οποίοι είχαν την έδρα τους στην Ευρυτανία. Αργότερα, όταν η οργάνωση μεγάλωσε, στρατολογήθηκαν χωρικοί, εργάτες και πολίτες και η οργάνωση εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα
Η πρώτη και ίσως πιο γνωστή επιχείρηση του ΕΛΑΣ ήταν στον Γοργοπόταμο, τον Νοέμβριο του 1942 (Επιχείρηση Harling). Η επιτυχήμενη έκβαση της επιχείρησης, οδήγησε πολλούς Έλληνες στη συμμετοχή τους στον ΕΛΑΣ. Ακολούθησαν και άλλες επιχειρήσεις όπως η ανατίναξη της σιδηροδρομικής σήραγγας στο Κούρνοβο Φθιώτιδας, η μάχη στον Φαρδύκαμπο και η παραπλάνηση των Γερμανών κατά την απόβαση των Συμμάχων στην Ευρώπη. Στο τέλος του 1942 και άλλες ομάδας του ΕΛΑΣ δημιουργήθηκαν στη Θεσσαλία και στη Μακεδονία ενώ οι επιτυχίες της οργάνωσης έκαναν τον Άρη Βελουχιώτη έναν ισχυρό ηγέτη και μια θρυλική φυσιογνωμία. Ο ίδιος δημιούργησε μια ομάδα προσωπικής φρουράς από 30-35 άνδρες, που ονομάζονταν Μαυροσκούφηδες. Σταδιακά και κυρίως κατά τη διάρκεια του 1943 αρκετές ορεινές περιοχές γερμανικής κατοχής, πέρασαν στον έλεγχο του ΕΛΑΣ, απομακρύνοντας τις δυνάμεις των Γερμανών

Η ηγεσία του ΕΛΑΣ ήταν τριαδική, δηλαδή τρεις άντρες βρίσκονταν στο ανώτατο μέρος της διοίκησης. Ο Καπετάνιος, ο οποίος εκλέγονταν από τους άνδρες, ο Στρατιωτικός, συνήθως ένας αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού υπεύθυνος για τακτικές στρατηγικής και την εκπαίδευση των ανδρών και ο Πολιτικός, ένας εκπρόσωπος του ΑΑΜ. Στις θέσεις αυτές βρίσκονταν ο Άρης Βελουχιώτης, ο Στέφανος Σαράφης και ο Ανδρέας Τζίμας (ή Βασίλης Σαμαρινιώτης)
Δύο χρόνια μετά την ίδρυσή του, ο ΕΛΑΣ είχε 50.000 περίπου αντάρτες και άλλες 100.000 περίπου άντρες και γυναίκες σε εφεδρία. Στις 10 Μαρτίου του 1944, ΕΑΜ και ΕΛΑΣ έχοντας τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της χώρας, ίδρυσαν την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, η οποία κέρδισε στις εκλογές λίγες μέρες μετά, στις 23 Απριλίου 1944. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της Ελλάδας, όπου ψήφισαν και οι γυναίκες, αλλά εκλέχθηκαν και γυναίκες ως βουλευτές
Παράλληλα με την επιτυχία του, ο ΕΛΑΣ βρίσκονταν σε σύγκρουση με άλλες παρακρατικές οργανώσεις και αντιστασιακές ομάδες, όπως ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ. Κύριος λόγος ήταν οτι καθώς το τέλος του πολέμου ήταν πια κοντινό, ο ΕΛΑΣ ήθελε να έχει την απόλυτη κυριαρχία των στρατιωτικών δυνάμεων στη χώρα. Ειδικά με τον ΕΔΕΣ, σημειώθηκαν πολλές εχθροπραξίες μετά το 1943, μετατρέποντας τη διαμάχη τους σε ένα μικρό εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος συνεχίστηκε μέχρι τον Φεβουάριο του 1944. Το Σεπτέμβριο του 1994, με τη Συμφωνία της Καζέρτας, ο ΕΛΑΣ τέθηκε στη διοίκηση των Βρετανών, γεγονός που λίγο αργότερα οδήγησε στα Δεκεμβριανά

Αρθρογραφία, Ελλάδα